Skóra stóp i paznokcie u osób w podeszłym wieku

Proces starzenia się organizmu jest jednym z najważniejszych czynników sprzyjających rozwojowi patologii stóp. Wraz z upływem czasu pojawiają się zmiany, które mają charakter zanikowy i degradacyjny. Skóra stóp osób w podeszłym wieku jest znacznie bardziej narażona na urazy mechaniczne, działanie środków chemicznych oraz infekcje. Wydłuża się także czas gojenia się ran. Pogarsza się ruchomość stawów, powstają zwyrodnienia, deformacje kostne, które sprzyjają powstawaniu odcisków i modzeli.

Zmiany zachodzące w skórze i naskórku spowodowane starzeniem się organizmu:

  • zmiany zanikowe
  • upośledzone oddzielanie się komórek warstwy rogowej
  • zaburzenie bariery naskórkowej
  • ścieńczenie warstwy podstawnej naskórka
  • spowolnienie podziałów warstwy podstawnej
  • osłabienie reakcji na różne bodźce zewnętrzne
  • zmniejszona odporność na czynniki mechaniczne
  • upośledzenie odpowiedzi immunologicznej
  • zmniejszenie liczby naczyń krwionośnych
  • zaburzenia termoregulacji
  • zmniejszenie liczby gruczołów potowych i łojowych
  • zmniejszenie liczby włókien kolagenowych i sprężystych
  • zanik tkanki tłuszczowej
  • pogrubienie paznokci stóp

Cechy skóry stóp i podudzi oraz zmiany paznokci typowe dla podeszłego wieku:

  • suchość skóry
  • szorstkość
  • skłonność do tworzenia się zrogowaceń z pęknięciami lub bez
  • skłonność do tworzenia się pęcherzy
  • skłonność do infekcji: bakteryjnych, grzybiczych, drożdżakowych
  • bladość skóry
  • obniżona ciepłota
  • przebarwienia na grzbietach stóp i podudziach
  • wyraźnie widoczne naczynia żylne
  • wydłużenie gojenia się ran
  • Zmiany paznokci stóp: przerost, rurkowatość, szponowatość, wrastanie, rogowacenie podpaznokciowe, zmiana zabarwienia (zażółcenie), pobruzdowanie, rozszczepienie, łamliwość, wzmożona twardość, skłonność do krwiaków pourazowych, onycholiza, wykruszanie się od wolnego brzegu.

Jak widać w skórze z wiekiem zachodzi wiele zmian. Dlatego, nie należy się dziwić, że organizm się zmienia i powstają takie a nie inne problemy, które kiedyś by nie powstawały. Jednak należy zaznaczyć, że dużo niedogodności jest uwarunkowanych genetycznie i te zmiany, które powstały u jednego 80latka niekoniecznie powstaną u drugiego. Gabinety podologiczne stają na przeciw wszystkim seniorom, można przyjść, skonsultować się, dowiedzieć się wiele o pielęgnacji i podjąć odpowiednią profilaktykę czy terapię.

 

Woski pochodzenia zwierzęcego – wosk pszczeli

Woski pochodzenia zwierzęcego

  1. Wosk pszczeli

Czym jest wosk pszczeli?

Jest to najprościej ujmując wydzielina gruczołów woskowych pszczół, służąca im do budowania plastrów w ulu. W temperaturze pokojowej jest ciałem stałym. Topi się przy 62-72 °C (w zależności od składu). Wydzielony na powierzchni odwłoka pszczoły ma barwę białawą i jest nieco przezroczysty. Ciemniejsze zabarwienie wosku plastra spowodowane jest domieszką kitu pszczelego oraz zanieczyszczeniami. W miarę upływu czasu wosk w plastrze zmienia barwę na ciemnożółtą a nawet ciemnobrązową. Wosk pszczeli uzyskuje się z plastrów miodu metodą wytapiania. Używa się do tego topiarek elektrycznych, słonecznych lub parowych. Po wytopieniu, wosk musi zostać sklarowany, czyli oczyszczony z zanieczyszczeń. Na końcu poddaje się go dodatkowo procesowi sterylizacji, by zapewnić czystość mikrobiologiczną produktu, co jest konieczne zarówno, gdy wosk przeznacza się na produkcję węzy, jak i preparatów leczniczych oraz kosmetycznych.  Do celów leczniczych należy używać produktu wysokiej jakości, zawierającego więcej niż 80% czystego produktu. Jest to mieszanina kwasów organicznych, hydroksykwasów, alkoholi jednohydroksylowych i dwuhydroksylowych, estrów i węglowodorów (alkan hentriakontan stanowi ok. 8-9% wosku pszczelego). W zależności od uwarunkowań genetycznych rodziny pszczelej oraz czynników środowiskowych skład może się nieco zmieniać. W wosku występują między innymi kwas palmitynowy, cerotowy, melisowy, cerylowy, mirycylowy oraz estry kwasu octowego i walerianowego.

 

Właściwości wosku pszczelego na skórę 

  • natłuszczające
  • chroni skórę przed utratą wody
  • zapobiega przesuszeniu naskórka
  • nadaje skórze miękkość i gładkość
  • działanie antybiotyczne
  • działanie przeciwutleniające
  • działanie regenerujące
  • działanie ochronne
  • łagodzi podrażnienia
  • działanie wygładzające i nabłyszczające (włosy)
  • działanie przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne
  • reguluje podziały komórkowe i je przyspiesza
  • z reguły nie powoduje reakcji alergicznych
  • nie zatyka porów

Dla kogo wosk pszczeli?

  • do cer trądzikowych
  • w przypadku łuszczycy
  • w przypadku pieluszkowego zapalenia skóry
  • w przypadku łupieżu pstrego, ropni, czyraków
  • w przypadku oparzeń słonecznych
  • w przypadku egzemy
  • zastosowanie w gojeniu ran, owrzodzeń, wylewów podskórnych, ropienia, świerzbu i czyraków
  • w leczeniu grzybicy
  • okłady z wosku pszczelego pozytywnie oddziałują na ruchomość stawów.
  • w stosowaniu w przypadku wrażliwej skóry

W jakich produktach znajdziesz wosk pszczeli?

  • kremy
  • maści – Maści na bazie wosku pszczelego zawierają bardzo często również lanolinę, oliwę z oliwek, wyciąg z żywokostu, propolis czy kamforę. Maści z zawartością wosku pszczelego pomagają wyleczyć także hemoroidy i rumień skórny
  • plastry dermatologiczne
  • pomadki
  • woski do depilacji
  • mleczka kosmetyczne
  • sztyfty
  • czopki
  • odświeżające toniki pielęgnujące
  • nawilżające balsamy do ciała
  • kremy nawilżające z witaminami, A, E, F, a także z filtrami UV
  • odżywki i szampony
  • tusze do rzęs, cienie do powiek, pudry, kredki
  • peelingi

Preparaty z woskiem pszczelim (nazwy handlowe) 

Acerin krem z woskiem pszczelim do stóp 75 ml, https://miodowamydlarnia.pl/ – kosmetyki z substancjami pszczelimi, Balsam Z Wosku Pszczelego (https://droganatury.com/)

Wosk pszczeli można kupić w aptekach stacjonarnych i internetowych, a także w niektórych sklepach ekologicznych i kosmetycznych. Jednak najlepiej kupować bezpośrednio w pasiece, gdyż mamy wtedy pewność jego jakości. Niestety czasami producenci dodają do niego parafinę, aby zwiększyć sprzedaż.

Wosk pszczeli – przeciwwskazania do stosowania 

Preparaty wosku pszczelego stosuje się zazwyczaj od kilku dni do miesiąca. Nie istnieje ryzyko przedawkowania wosku pszczelego – nie mniej dawkowanie jest indywidualne, zależne od schorzenia i stosowania innych preparatów. Przeciwwskazaniem do stosowania jest uczulenie na wosk pszczeli lub którykolwiek inny składnik preparatu zawierającego wosk.

 

 

 

 

Powikłania zabiegów pielęgnacyjno – upiększających

Prawie każda/każdy z nas poddał się w swoim życiu chociaż raz różnym zabiegom pielęgnacyjno-upiększającym na dłonie czy stopy w swoim życiu. Jednak należy pamiętać, że nieprawidłowo wykonane u kosmetyczki, a nawet niedoświadczonego podologa zabiegi pedicure czy stylizacja płytek paznokciowych może prowadzić do poważnych powikłań, m.in.:

  • uszkodzenia mechaniczne
  • przeniesienia infekcji
  • podrażnienia
  • alergie
  • przebarwienia pigmentacyjne paznokci

 

Uszkodzenia mechaniczne spowodowane są zazwyczaj nieostrożnym używaniem cęgów, frezów, pilników i polerek podczas opracowywania płytek. Pod ich wpływem może dochodzić do pęknięć i nadmiernego ścieńczenia paznokci, które stają się cienkie, łamliwe, wrażliwe na ucisk i temperaturę. Uszkodzenia te w efekcie mogą powodować bielacze przebarwienia, onycholizę oraz tendencję do deformacji paznokci w kierunku rurkowatości.

Zbyt silne dociskanie frezu do delikatnej płytki przyczynić się może do powstania podpłytkowych, krwawych wybroczyn. Działanie nadmiernego ciepła, które powstaje w trakcie szlifowania paznokci, może być odczuwane jako poparzenie. W skrajnych przypadkach może dojść do uszkodzenia naturalnej powłoki, a nawet przerwania ciągłości tkanek miękkich łożyska naczyniowego.

Nadmierne usuwanie lub wycinanie skórek powoduje uszkodzenie i deformację struktury płytki paznokciowej w postaci poprzecznych bruzd. Natomiast nieostrożne manipulowanie metalowymi narzędziami w obrębie obrąbka naskórkowego może spowodować mikrouszkodzenia dystalnej części macierzy.

Zagrożeniem też jest nieprawidłowe użycie narzędzi, którymi można skaleczyć tkankę wału paznokciowego. Ranka, szczególnie na stopach, stanowi czynnik sprzyjający zakażeniu i może prowadzić do rozwoju zanokcicy, ropnego zapalenia wału paznokciowego  oraz grzybicy. Przerwanie ciągłości tkanek stwarza ryzyko zarażenia wirusem zapalenia wątroby typu B i C oraz wirusem HIV.

Zwracajmy uwagę czy gabinet przestrzega zasad dezynfekcji i sterylizacji. 

Podrażnienia i alergie powstają wskutek stosowania zmywaczy do paznokci i preparatów usuwania skórek. Takie składniki jak:

  • aceton
  • alkohol izopropylowy
  • octan etylu
  • octan butylu
  • wodorotlenek potasu

mogą one wywierać agresywne działanie na płytkę i okalającą tkankę skórną. Zmywacze do paznokci w wielu przypadkach mogą także powodować także podrażnienia, nadmierne przesuszenie, rozdwajanie i łamliwość paznokci.

Alergię mogą wywołać zmywacze, lakiery do paznokci, bazy pod lakier, topy nawierzchniowe. Rzadko oglądanym skutkiem ubocznym stosowaniem lakierów jest granulacja keratyny. Objawia się powstaniem drobnych, powierzchownych, łuszczących się białych plamek. Dochodzi do niej w wyniku nakładania kolejnych warstw lakiery na siebie, bez zmywania poprzednich.

LAKIERY HYBRYDOWE i PAZNOKCIE ŻELOWE ORAZ AKRYLOWE – duże zagrożenie dla naszych paznokci 

Lakiery hybrydowe ulegają stwardnieniu w procesie polimeryzacji.

Modelująca masa akrylowa:

Powstaje z połączenia monomeru, fazy płynnej z fazą stałą. Faza płynna zawiera metakrylan etylu, natomiast faza stała – polimetakrylan etylu lub polimetakrylan metylu bądź ich mieszaninę. W skład masy wchodzą również substancje stabilizujące i nadające elastyczność. Akrylany wywołują reakcje alergiczne, które mogą się pojawić w różnych odstępach czasu po aplikacji produktu. Typowe objawy to świąd, ból i mrowienie w okolicy paznokcia. Płytka staje się sucha, cienka, ulega odwarstwieniu od podłoża, w skrajnych przypadkach może dojść do jej trwałej utraty.

W przypadku paznokci stóp stylizacja za pomocą akrylu nie jest uzasadniona. Przy jakimkolwiek urazie może dojść do oderwania paznokcia lub mechanicznej dystalnej onycholizy od strony wolnego brzegu paznokcia. O onycholizie pisałam w jednym z artykułów:  https://podologiabielsko.net.pl/2020/03/04/onycholiza-przyczyny/

Żele i hybrydy:

Żele i hybrydy również mogą powodować reakcje alergiczne, a tym wyprysk kontaktowy z podrażnienia. Żele składają się z podobnych komponentów akrylowych. Niepożądane reakcje daje najczęściej HEMA i HPMA. W trakcie utwardzania żel ulega kurczeniu, daje nieprzyjemne uczucie ściskania naturalnej płytki paznokciowej, pulsowania i uczucie ciepła. W przypadku paznokci stóp utwardzenie ich żelem czy hybrydą jest szczególnie niebezpieczne.

Paznokieć w stopie ciągle pracuje, niezależnie od tego czy znajduje się w zamkniętym obuwiu czy japonce i sandale. Hybryda czy żel tworzy na jego powierzchni powłokę, która nie pozwala mu naturalnie pracować, poddawać się uciskowi. Dodatkowo między płytką paznokciową a powłoką żelu, akrylu czy hybrydy ze względu na specyficzne środowisko na stopie może w łatwy sposób dojść do dostania się drobnoustrojów. 

Produkty określane jako primery również mogą wywołać reakcje alergiczne. Ponadto działają mocno wysuszająco na płytkę paznokciową. U wielu kobiet, gdy naturalna płytka jest cienka i delikatna sztuczne paznokcie dają niepożądane efekty. Płytki paznokciowe stają się jeszcze cieńsze i łatwo ulegają uszkodzeniom, tracą naturalny połysk, rozszczepiają się na dystalnym odcinku.  Produkty do stylizacji paznokci mogą być czynnikiem wywołującym leukonychię, onycholize i alergię kontaktową.

Systematyczne i długotrwałe stosowanie lakierów o ciemnych, intensywnych kolorach, bez użycia ochronnego preparatu bazowego, powoduje nieestetyczne zażółcenie paznokci.

 

 

 

Zakrzepowo – zarostowe zapalenie naczyń, choroba Buergera oraz Plamica Hipergiczna

Zakrzepowo – zarostowe zapalenie naczyń, choroba Buergera 

Choroba polega na zmianach zapalnych małych i średnich tętnica oraz naczyń żylnych kończyn dolnych. Choroba dotyczy głównie mężczyzn między 20. a 40. rokiem życia, palących tytoń (stanowią ok. 90% wszystkich przypadków). Część przypadków związana jest z żuciem tytoniu oraz przyjmowaniem tabletek lub używaniem plastrów nikotynowych.

OBJAWY:

  • parestezje oraz chromanie przestankowe stopy –> bolesność zmuszająca do odpoczynku
  • blednięcie palców lub ich zasinienie

Niedokrwienie może prowadzić do zmian martwiczych, dystalnych części palców stóp. Mogą powstawać bolesne owrzodzenia niedokrwienne.  Konsekwencją jest niedotlenienie i zgorzel tkanek, wymagająca niejednokrotnie amputacji.

DIAGNOSTYKA:

Rozpoznanie opiera się na charakterystycznym wywiadzie (palenie tytoniu), wieku pacjenta, objawach (niedokrwienie dystalnych odcinków kończyn, owrzodzenia, ból spowodowany zajęciem nerwów) oraz wykluczeniu innych chorób. Ocenia się czucie, krążenie, wykonuje test kostka – ramię ABI, arteriografię, USG dopplerowskie.

LECZENIE:

Leczenie polega na ochronie kończyn przed urazami, wczesnym leczeniu owrzodzeń, unikaniu zimna, ucisku i leków obkurczających naczynia oraz całkowitym zaprzestaniu palenia tytoniu. W nielicznych przypadkach wykonywane są zabiegi sympatektomii. Amputacje nie powinny być wykonywane zbyt wcześnie oraz powinny dotyczyć jak najbardziej dystalnych odcinków kończyn. Można wykonywać wlewy prostaglandyny E1 oraz podawać kwas acetylosalicylowy (100 mg/dobę).

 

Plamica hiperergiczna

Choroba polega na odkładaniu się kompleksów immunologicznych w naczyniach skóry i narządach wewnętrznych. Naczynia w miejscu gromadzenia się kompleksów ulegają uszkodzeniu i degeneracji a wokół nich pojawiają się liczne komórki zapalne.

Czynnikami wywołującymi są bakterie, zwłaszcza paciorkowce, a także stosowane leki.

Obraz zmian: na skórze kończyn dolnych i stóp obecne są zmiany krwotoczne, obrzękowe, grudkowe ze skłonnością do rozpadu. Wysiewom zmian niekiedy towarzyszą bóle stawowe.

Leczenie: Schorzenie jest leczone przy pomocy kortykosteroidów połączonych z sulfonami. Niekiedy podaje się też kolchicynę lub pentoksyfilinę. Antybiotyki są stosowane wówczas, gdy dojdzie do nadkażeń bakteryjnych zmian skórnych. Dodatkowo pacjenci przyjmują leki wzmacniające naczynia krwionośne, takie jak wapń, rutyna czy kwas askorbinowy. Miejscowo stosuje się maści aerozole z antybiotykami i kortykosteroidami.

 

 

 

Miażdżyca tętnic kończyn dolnych

Miażdżyca w wielkim skrócie jest to przewlekła i postępująca choroba powodująca stopniowe narastanie niedrożności tętnic w wyniku odkładania się płytek miażdżycowych.

Przyczyny powstawania miażdżycy upatruje się w paleniu papierosów, przebytych infekcjach, skłonności do zakrzepów, nadciśnieniu tętniczym, wysokiej homocysteinie (niedobór witamin z grupy B).

Stopniowo ograniczany jest przepływ przez naczynia krwionośne, pojawia się wrażliwość na zimno, parestezje. Chory może przejść określony dystans, ale z powodu narastających bóli (najczęściej w goleniach) musi odpocząć.

W zależności od zajętej tętnicy zmiany ujawniają się na obszarze zaopatrywanej przez nią skóry. Może dojść do martwicy suchej tzw. mumifikacji bądź martwicy mokrej, wilgotnej w przypadku zakażenia.

Z czasem ból może być odczuwalny również w spoczynku, nie ustępuje w nocy, nasila się w trakcie uniesienia kończyny do góry. Skóra staje się blada, sina, zimna, a po opuszczeniu stopy – zaczerwieniona. Obserwuje się brak włosów na paluchach, paznokcie stają się grubsze, dochodzi do zaniku mięśni łydki, pojawiają się owrzodzenia niedokrwienne.

Owrzodzenia niedokrwienne są bardzo bolesne. Mogą powstawać na palcach stopy, pięcie, grzbietach stóp czy podudziu. Wymagają różnicowania z owrzodzeniami żylnymi.

Jakie badania diagnostyczne należy wykonać?

  • badanie tętna na kończynach dolnych, wskaźnik kostka-ramię (ABI)

diagnostykę obrazową – USG tętnic, angiografię z wykorzystaniem tomografii komputerowej, metody rezonansu magnetycznego.

LECZENIE 

  1. Zmniejszenie czynników nasilających zmiany, leczenie chorób współistniejących
  2. Normalizacja masy ciała
  3. Zaprzestanie palenia tytoniu
  4. Dieta
  5. Codzienna aktywność fizyczna – długie spacery, jazda na rowerze
  6. Leki zmniejszające przyleganie płytek i skłonność do zakrzepów, jak również poprawiające krążenie i leki przeciwbólowe
  7. Zabiegi rewaskularyzacji inwazyjnej, czyli udrożnienia tętnicy lub jej zastąpienia
  8. Balonikowanie – rozszerzenie zwężonej tętnicy
  9. W miejscowym leczeniu owrzodzeń niedokrwiennych używane są opatrunki specjalistyczne.

Do tych zaleceń dodałabym rozszerzenie naszej diety o większość produktów, które zmniejszają stan zapalny organizmu:

  • kwasy tłuszczowe omega 3
  • antocyjany
  • flawonoidy
  • resweratrol
  • witaminy z grupy B
  • witaminy A,D,E,K rozpuszczalne w tłuszczach, oraz przede wszystkim witamina C
  • Koenzym Q10
  • cynk